Omschrijving:
[definitie]
ECF is de afkorting voor Elementary Chlorine Free en wordt gebruikt als aanduiding bij gebleekte papiersoorten. Het is tevens de naam van een bleekproces.
[toelichting]
Om de witheid van papier te verhogen en vergeling te voorkomen moet lignine worden gemodificeerd of verwijderd. Dit wordt ‘bleken’ genoemd.
Voor het bleken van lignine werd vroeger veelal chloor (Cl2) gebruikt, waardoor bij het bleken chloorhoudende afvalstoffen ontstonden. De papierindustrie schakelde in de jaren negentig van de vorige eeuw over op het ECF-proces (‘Elementair Chloorvrij’) en het TCF-proces (‘Totaal Chloorvrij’).
Voor het bleken van ECF aangemerkt papier wordt geen chloor(gas) gebruikt, maar worden chloorbleekloog of hypochloriet (ClO) en chloordioxide (ClO2) ingezet.
Hypochloriet kan worden direct aangeschaft worden of ter plekke worden gefabriceerd door chloor te laten reageren met (natron)loog.
2NaOH + Cl2 ⇌ NaOCl + NaCl + H2O
Bij dit proces komen echter nog steeds veel water oplosbare chlooralkanen vrij, welke erg slecht voor het milieu zijn.
Chloordioxide is een onstabiel gas wat de vorming van chlooralkanen minimaliseert. Het word vaak ter plekke gemaakt en gebruikt omdat het in hogere concentraties explosief is.
2NaClO3 + H2SO4 + SO2 → 2ClO2 + 2NaHSO4
Inmiddels is ook een TEF-blekingsproces (Totally Effluent Free) in ontwikkeling, dat helemaal geen afvalstroom (buiten enkele houtresten) meer kent. TEF, ook wel Closed Loop Bleaching (CLB) genoemd, zou een proces zonder waterlozing zijn.
[milieueffect]
Voor gebleekt ‘houtvrij’ papier is meer hout nodig dan voor ongebleekt ‘houthoudend’ papier, doordat er minder bruikbare celstof uit het hout wordt gewonnen. Het rendement van ECF-bleking is wel hoger dan bij TCF-bleking waardoor er dus minder hout nodig is voor dezelfde hoeveelheid celstof.